Reizen is geweldig, maar het levert vaak ook veel stress en spanning op. Je hele leven wordt voor een paar dagen of weken op zijn kop gezet. Je moet omgaan met veranderingen: ander eten, een vreemde omgeving, andere mensen en misschien zelfs een heel ander klimaat. In deze blog geven we je een paar Ayurvedische tips die kunnen helpen lichaam en geest te ondersteunen als je op reis bent.
Wat reizen met je doet: Vata van slag
Of je nu een echte globetrotter bent of maar zo af en toe op reis gaat: iedereen weet dat reizen een flink effect op je lichaam kan hebben. De reis kan stress opleveren vanwege vertragingen, er kunnen onvoorziene complicaties optreden en je komt in een volslagen onbekende omgeving terecht.
Volgens de traditionele Ayurvedische inzichten, een duizenden jaren oude gezondheidsleer uit India, brengt reizen de zogenoemde Vata dosha uit balans. Er is momenteel geen wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van dosha’s, maar veel mensen ervaren deze uitleg als helpend om hun klachten beter te begrijpen en ermee om te gaan.
Binnen Ayurveda geldt dat er drie dosha’s zijn. Dit zijn een soort karakteristieken van lichaam en geest. Op Healthline wordt uitgelegd in het artikel What Are the Ayurveda Doshas? Vata, Kapha, and Pitta Explained, wat deze dosha’s zijn. Vata draait om energie, beweging en verandering. Pitta is vurig en staat voor hartstocht. Als laatste is er Kapha, de dosha van structuur en stevigheid. Als je op reis gaat, raakt Vata dus uit balans. Als je in evenwicht bent helpt Vata ons enthousiasme te voelen en sociaal en creatief te zijn. Maar op reis kan Vata verstoord raken (er is dan teveel of te weinig van) en dat kan leiden tot lichamelijke en emotionele klachten.
Dit zijn de meest gehoorde Vata klachten op reis:
- Emotionele onrust
- Angst
- Vermoeidheid
- Droge huid en slijmvliezen
Gelukkig kun je zelf wat doen aan deze klachten die voortkomen uit Vata verstoring tijdens je reis, met enkele handige Ayurvedische tips.
Ayurvedische tips voor op reis
1. Let op je voeding
Ga je naar een ander land, dan zul je je ook vaak moeten aanpassen aan een andere manier van eten. Dat kan zijn wat je eet, maar ook de tijden waarop je eet (soms vanwege het tijdsverschil, maar soms ook door culturele verschillen). Je hebt dus wat tijd nodig om je hieraan aan te passen. Het is belangrijk om te luisteren naar je lichaam en wanneer je honger voelt. Probeer langzaam aan je aan te passen aan het nieuwe ritme, totdat je natuurlijke circadische ritme overeen komt met de nieuwe tijdzone.
Binnen Ayurveda wordt aangenomen dat warme, gekookte maaltijden Vata in balans brengen. Hoewel deze theorie niet wetenschappelijk onderbouwd is, sluiten warme maaltijden wel aan bij algemene voedingsadviezen voor mensen met spijsverteringsklachten, zoals het vermijden van rauw voedsel bij gevoelige darmen
Hoewel deze aanbevelingen niet wetenschappelijk bewezen zijn, ervaren veel mensen ze als rustgevend voor de spijsvertering. Wetenschappelijk onderzoek wijst er bovendien op dat licht verteerbare voeding gunstig kan zijn bij stress of verstoorde darmwerking, wat regelmatig voorkomt tijdens reizen.
Het is verstandig om niet meteen gaan voor de meest interessante en prikkelende voeding en probeer je ook in te houden met zoetigheden, die Vata overmatig kunnen stimuleren. Voed je lichaam zoveel mogelijk op regelmatige tijden (drie maaltijden per dag). Hoe onregelmatiger je eet, hoe meer Vata van slag raakt.
Onderzoek bevestigt dat het spijsverteringssysteem sterk beïnvloed wordt door stress, en dat licht verteerbare, warme voeding vaak gunstig is bij een gevoelige darm:
Bron:
Mayer, E.A., et al. (2015). Gut/brain axis and the microbiota. Journal of Clinical Investigation.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25844600/
2. Een goede nachtrust
Een van de belangrijkste Ayurvedische tips voor op reis heeft te maken met slaap. Vata is verantwoordelijk voor de cycli die slaap, energie en de spijsvertering reguleren. Reizen kan onze interne klok overhoop gooien, wat je normale ritme van wanneer je moe of juist alert bent verstoort. Normaal gesproken wordt aangeraden een dag te nemen om je aan te passen per tijdszone die je passeert, als je naar het oosten gaat. En 2/3 van een dag per tijdzone als je naar het westen gaat.
Dit is natuurlijk alleen mogelijk in een ideale situatie. Je bent op vakantie en wilt plezier hebben. De meeste mensen nemen of hebben niet de tijd om zich rustig aan te passen. Het is aan te raden om goed te letten op de dag- en nachtcycli op je nieuwe bestemming. Stel je lichaam en ogen elke ochtend even bloot aan het blauw-gele licht bij zonsopkomst. Dit kan je lichaam helpen om de niveaus van stresshormonen aan te passen, waardoor je eigen cyclus zich wat sneller aanpast. Probeer de eerste dagen te doen wat je wilt doen, maar neem zeker ook tijd voor rust.
Voor meer rust en een betere slaap, kun je ook supplementen gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan valeriaan of CBD thee.
Een case study uit 2019 liet zien dat CBD mogelijk helpt bij het verbeteren van slaapkwaliteit en het verminderen van angst, hoewel grotere RCT’s nodig zijn:
Bron:
Shannon, S., et al. (2019). Cannabidiol in Anxiety and Sleep: A Large Case Series.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30624194/
Dat dosha’s bestaan is nog niet wetenschappelijk vastgesteld. Toch is er wel onderzoek gedaan naar de mogelijke invloed van dosha’s op slaap. Dit onderzoek uit 2015 werd op PubMed. Het uitgangspunt van het onderzoek was dat volgens Ayurveda slaap voortkomt uit een toename van Kapha en slapeloosheid door toegenomen Vata of Pitta. Aan het onderzoek deden 995 mensen mee, die een yogaprogramma volgden gedurende een week in India.
Er werden meervoudige lineaire regressieanalyses gebruikt om te bepalen welke dosha fungeerde als voorspeller van de kwaliteit en kwantiteit van de slaap. Vata-scores bleken in grote mate te kunnen voorspellen hoeveel tijd er nodig was om in slaap te vallen en hoe uitgerust mensen waren ’s ochtends. Hogere Vata-scores werden geassocieerd met een langere tijd om in slaap te vallen en een minder uitgerust gevoel in de ochtend. Het lijkt dus goed mogelijk dat Vata tot rust brengen kan bijdragen aan een betere nachtrust, ook op reis.
Volgens een studie gepubliceerd op PubMed werd een hogere Vata-score geassocieerd met slechtere slaapkwaliteit en langere inslaaptijd:
Bron:
Sengupta, P., et al. (2015). Influence of Ayurveda body–mind types on sleep quality in a sample of yoga practitioners in India.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26049785/
3. Ayurvedische tips voor op reis: Ondersteun je spijsvertering
Ook je spijsvertering kan wat liefde gebruiken op reis. Stress draagt vaak bij aan spijsverteringsklachten (zowel verstopping als diarree). Probeer dus aandacht te besteden aan je voeding en manieren om stress te verminderen. Met de volgende kruidenremedies kun je voor wat meer rust zorgen:
Kruiden als gember, venkel, munt en kamille kunnen gebruikt worden om thee van te zetten. Drink ze in plaats van koffie, wat bijdraagt aan uitdroging en je zenuwstelsel stimuleert. Er wordt aangenomen dat deze kruiden de spijsvertering kunnen ondersteunen en je kunnen helpen ontspannen.
Neem een klein bakje mee met een mix van koriander, venkel en komijnzaadjes. Venkel kan mogelijk bijdragen aan verlichting van klachten als buikpijn en misselijkheid. Daar wordt het van oudsher voor gebruikt, maar hiervoor is nog geen wetenschappelijk bewijs gevonden.
Ayurvedische middelen in je EHBO doos
Reizen is vaak een onvergetelijke ervaring. Je maakt kennis met nieuwe culturen en daagt jezelf uit om je grenzen te verleggen. Maar dat levert ook spanningen op. Je kunt Ayurvedische middelen en bovenstaande tips gebruiken om jezelf op een natuurlijke manier te ondersteunen.
Wees echter voorzichtig met het samenstellen van Ayurvedische kruiden en middelen. Controleer of er bijwerkingen zijn of interacties met medicijnen. Vraag indien nodig advies aan je arts, vooral als je al bestaande klachten hebt.
Deze tekst is alleen bedoeld als bron van informatie, het is geen medisch advies.