Blog
10 april 2024
Geen reacties
- Snelle en discrete verzending!
- Vandaag voor 16:00 besteld, morgen in huis
Tijd zou een vaststaand fenomeen moeten zijn, dat we meten in seconden, minuten en uren. Maar toch is de tijd iets flexibels. En dat is zeker het geval als er psychedelica in het spel zijn. Met geestverruimende middelen kun je ervaren dat de tijd plotseling heel snel gaat, of juist vertraagt of zelfs stil blijft staan. Dit fascinerende fenomeen wordt nu nader onderzocht. In deze blog gaan we dieper in op hoe psychedelica je waarneming van tijd kunnen beïnvloeden.
Er zijn van die momenten waarop de tijd anders lijkt te verlopen dan normaal. Dat overkwam Devin Terhune, een neurowetenschapper. In 2015 werd hij aangereden door een auto. Hij reed op hoge snelheid op zijn fiets en toen hij de auto raakte werd hij minstens 5 meter weg geslingerd. “Objectief duurde het ongeluk waarschijnlijk minder dan een seconde,” vertelt hij. “Maar terwijl ik door de lucht vloog, voelde het voor mij aan alsof het minstens 5 seconden duurde. De tijd ging zo traag!”
De tijd werd opgerekt van milliseconden naar seconden. Terhune maakte iets mee dat we allemaal regelmatig meemaken, alhoewel op een wat minder dramatische manier. De tijd wordt gemeten in vaste eenheden, seconden en minuten. Maar vaak voelt tijd veel rekbaarder aan. Tien minuten voelen aan als een eeuwigheid als je je verveelt, maar als je gezellig staat te kletsen met een vriend zijn ze zo voorbij.
Het waarnemen van tijd is een belangrijk proces in de hersenen. Er is een verband met emoties, aandacht, geheugen en bewustzijn. Ook psychiatrische en neurologische stoornissen kunnen er invloed op hebben. Er zijn wetenschappers die hebben opgemerkt dat drugs invloed kunnen hebben op het ervaren van tijd, maar er is nog weinig degelijk onderzoek naar gedaan.
Het is wel duidelijk dat geestverruimende middelen, zoals paddo’s of truffels, invloed hebben op hoe je tijd ervaart. De spaarzame onderzoeken hiernaar konden bevestigen dat dit zo is. Helaas werd hierdoor niet duidelijk hoe dit fenomeen precies werkt. Er is een verslag uit 1913, geschreven door iemand die mescaline had gebruikt. Deze vermeldde dat de stof hem een gevoel gaf dat de toekomst voort raasde met een chaotische snelheid en dat tijd grenzeloos was.
In 1954 werd een onderzoek uitgevoerd op 23 mensen die psychedelica gebruikten. Bij 13 van hen was er sprake van tijdsverstoring. De meesten kregen een gevoel ze opgesloten waren in de tijd, dat alleen het nu echt was en de toekomst heel ver weg was. Een deelnemer voelde zich tijdloos, anderen ervoeren dat de tijd heel snel door hun vingers glipte en voor nog enkele anderen ging de tijd juist heel langzaam. Er was ook een persoon wiens stemming wisselde tussen opgelatenheid en depressie. Opvallend was dat ook zijn ervaring van tijd wisselde tussen snel en traag.
Terhune vindt de waarneming van tijd fascinerend en hij wil graag begrijpen welke mechanismes hierbij betrokken zijn. Psychedelica hebben invloed op bepaalde netwerken en chemicaliën in de hersenen. Het kan voordelen hebben om erachter te komen wat er precies gebeurt.
Terhune en zijn collega’s publiceerden ín 2018 een gerandomiseerd, dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek naar de effecten van microdoses LSD op de waarneming van tijd. Het blijkt dat LSD zelfs bij deze lage doseringen invloed kan hebben op hoe mensen de tijd ervaren. Er deden 48 gezonde mensen mee aan het onderzoek. Ze werden in vier groepen opgedeeld, waarvan 1 groep een placebo kreeg en de andere drie verschillende kleine doses LSD (5, 10 of 20 mcg).
Vervolgens moesten ze een test ondergaan. De deelnemers zagen een afbeelding op een scherm gedurende een bepaalde tijd (in dit geval een blauwe cirkel). Daarna moesten ze zich herinneren en reproduceren hoe lang ze dit gezien hadden. Gemiddeld werd de afbeelding tussen de 800 en 4000 milliseconden vertoond. De deelnemers moesten vervolgens een schatting maken van hoe lang ze deze gezien hadden. Daarna was het de bedoeling dat ze de spatiebalk op de computer net zo lang zouden indrukken.
De onderzoekers vergeleken hoe nauwkeurig de verschillende groepen deze taak uitvoerden. Het bleek dat de groepen die LSD hadden gekregen, de spatiebalk significant langer ingedrukt hielden dan degenen met de placebo. Dit wordt over-reproductie genoemd. Opvallend was dat er verder geen hallucinaties en andere effecten werden veroorzaakt door de drug. Ondanks dat er sprake was van microdoseringen LSD, was er wel degelijk verstoring van de waarneming van tijd.
Wetenschapper Wittmann uit Duitsland onderzocht in 2007 de impact van psilocybine op de ervaring van tijd. Er deden 12 gezonde mensen mee, en zij kregen gemiddelde of hogere doses psilocybine. Het bleek dat deze mensen een significante beperking hadden om intervallen te reproduceren die langer duurden dan 2,5 seconden. Zij onder-reproduceren juist, en daaruit blijkt dat ze juist te kort op de spatiebalk drukten. Psilocybine lijkt, in tegenstelling tot het onderzoek van Terhune, te zorgen voor een gevoel van versnelling van tijd.
Manoj Doss, neuropsychofarmacoloog aan de Johns Hopkins University vindt deze tegenstelling spannend. Feitelijk zijn LSD en psilocybine middelen die in de hersenen gelijksoortig werken. Dat ze dan toch een tegengestelde effecten op het gebied van tijdswaarneming hebben is verbazingwekkend, zo zegt hij.
Als we beter zouden weten hoe de waarneming van tijd werkt, zouden we het dan kunnen aanpassen om er voordeel van te hebben? Mensen die last hebben van depressie of andere geestelijke klachten, hebben aangegeven dat hun waarneming van tijd kan veranderen. Bij depressie kan het lijken of de tijd vertraagt of zelfs helemaal stilstaat. Mogelijk kan het versnellen of juist vertragen van de tijd nuttig zijn bij dergelijke aandoeningen.
Wittmann geeft aan dat er een sterk verband is tussen tijd en emoties, waarbij negatieve emoties ervoor kunnen zorgen dat je je voelt alsof je vastzit in de tijd. Op dit moment is er geen verenigde theorie van de normale waarneming van tijd. Wittmann denkt dat de subjectieve tijd in verband staat met het lichaam en in hoeverre wij ons lichaam voelen. Het kan zijn dat bepaalde delen in de hersenen verantwoordelijk zijn voor het waarnemen van interne signalen in ons lichaam en daarmee ook voor het verstrijken van de tijd.
“Ik denk dat het bewustzijn van tijd en het zelfbewustzijn in het algemeen, samen gereguleerd worden,” legt Wittmann uit. “Verveel je je? Wat er dan gebeurt is dat je heel sterk verbonden bent met jezelf. Je reflecteert meer op jezelf, je voelt je lichaam op dat moment duidelijk. En de tijd vertraagt. Maar als je zelfbewustzijn niet zo krachtig is, als je bijvoorbeeld in een interessant gesprek verwikkeld bent of je kijkt een film, dan zit je in de flow. Je bent je niet zo bewust van jezelf en van je lichaam. Dan gaat de tijd juist snel. Zo zie je maar hoe waarneming van jezelf en van de tijd sterk met elkaar verbonden zijn.”
Als er meer onderzoek wordt gedaan naar psychedelica, kunnen we meer duidelijkheid krijgen over dit soort fascinerende fenomenen. Niet alleen kunnen we dan meer leren over hoe de waarneming van tijd verandert onder invloed van deze middelen, maar ook hoe dat in het dagelijks leven werkt.
